STIR? Co kryje się pod tym nic niemówiącym skrótem?
Nic innego jak nowe narzędzie do jeszcze większej kontroli naszych rachunków bankowych. Od momentu powstania Krajowej Administracji Skarbowej, której kompetencje niekiedy możemy porównać do uprawnień policji czy innych służb bezpieczeństwa, z miesiąca na miesiąc wchodzą w życie przepisy, które dodają coraz więcej do jej wachlarzu możliwości.
System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej, który zacznie obowiązywać z dniem 1 stycznia 2018 roku ma pomóc w walce przestępstwami skarbowymi, zwłaszcza w kontekście wyłudzeń podatku VAT. Cel jak stawiają rządzący przedmiotowej ustawie to ograniczenie luki w podatku VAT oraz przeciwstawienie się tzw. karuzelom VAT-owskim. Powstały system pozwala wymieniać informacje między systemem bankowym, a administracją skarbową. W ten sposób Krajowa Administracja Skarbowa będzie mogła dokonywać analiz finansowych w poszukiwaniu „nienormalności” przepływów środków pieniężnych, wskazujących na łamanie czy obchodzenie prawa. Taka, bieżąca analiza, pozwoli na szybką reakcję i podjęcie odpowiednich kroków. Wprowadzony w życie system ma też umożliwiać systemowi bankowemu prowadzenie analiz, które pozwolą identyfikować rachunki zakładane przez tzw. słupy – podmioty powoływane w celu popełnienia przestępstwa skarbowego. Dzięki temu szef KAS będzie również mógł dokonać analizy ryzyka wykorzystywania banków lub SKOK-ów do wyłudzeń skarbowych.
Ustawa zakłada, że szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie analizował ryzyko wykorzystywania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do popełniania przestępstw oraz przestępstw skarbowych. Chodzi o przestępstwa związane z wyłudzeniami VAT, w tym także polegające np. na wystawianiu pustych faktur. Według zamierzeń rządu system STIR ma być kluczowym elementem uszczelnienia systemu podatkowego poza rejestrem faktur i mechanizmem podzielonej płatności. Ustawa ma też być jedną z kluczowych dla osiągnięcia zakładanych wpływów budżetowych w przyszłym roku.
Analizując ustawę należy dojść do wniosku, iż może okazać się, że w niedalekiej przyszłości, każdy rachunek bankowy będzie dokładnie analizowany pod kątem możliwości popełnienia przestępstw. Osoby prowadzące działalność gospodarczą i obarczone obowiązkiem płacenia podatku VAT powinny zacząć szczegółowo monitorować swoją sytuację finansową, gdyż nawet błąd rozliczeniowy może z czasem rodzić niemiłe konsekwencje. Sporą dozę wątpliwości nasuwa wzrastające znacznie Krajowej Administracji Skarbowej, a zwłaszcza jej uprawnienia.
By obiektywnie podejść do analizy tematu należy zwrócić uwagę, iż zmiany w sektorach działalności gospodarczej, opierającej się o podatek VAT, są konieczne. Skala przestępstw karno-skarbowych rośnie z roku na rok. Liczba przestępstw jest na tyle doniosła, iż brak reakcji byłaby błędem. Jednak w sytuacji gdy powstała Krajowa Administracja Skarbowa posiada narzędzia daleko wykraczające poza, te które wystarczyłyby do skutecznej walki z wyłudzeniami VATu, powstaje duży problem w kontekście bezpieczeństwa i ochrony danych każdego z nas.
Szacuje się, iż w związku z powstaniem STIR budżet Państwa ma zostać zasilony w roku 2018 o niebagatelną wartość 0,5 mld złotych, a następnym roku ma to już być wartość na poziomie 2,5 mld złotych. Jeśli te prognozy się potwierdzą należy dojść do wniosku, iż „maszyna” działa jak należy. Pytanie brzmi jakim kosztem i czy STIR będzie miało wpływ tylko na przestępców.
Podatki zawsze niosą ze sobą obawę, iż znajdą się tacy, którzy będą chcieli wykorzystać pewne luki by ich nie płacić lub nie będą ich płacić po prostu. Czy państwo powinno ingerować prywatną sferę każdego obywatela by móc „złapać” konkretną osobę? To pytanie będzie aktualne jeszcze długi czas.
